Bu makale “52 Numaralı Mühimme Defteri’nin 121-250 arası sayfalarındaki bilgilerden üretilmiştir. Belirtilen
sayfalar aralığında bulunan 355 hüküm incelenerek Osmanlı coğrafyasında meydana gelen eşkıyalık
hareketleri hakkında elde edilen veriler değerlendirilmiştir. Bilindiği üzere 1583-1584 yılları Osmanlı
Devleti’nin İran Safevi Devleti ile mücadele ettiği bir dönemdir. Savaşın devam etmesini de fırsat bilen
başıbozuk insanların çıkardıkları asayiş problemleri, yerel yöneticiler tarafından engellenemeyince devletin
müdahalesini gerektirmiştir. Böylece eşkıyalık olayları Divan-ı Hümâyun’da görüşülerek yerel bir sorun
olmaktan çıkmış ve devletin müdahalesi neticesinde de bu olaylar Mühimme defterlerine kaydedilmiştir.
Çalışma üç ana bölümden meydana gelmektedir. İlk bölüm eşkıyalığın sebepleri, ikinci bölüm eşkıyalık
hareketinin oluşumu ve yayılışı, üçüncü bölümde ise eşkıyalığa karşı devletin aldığı önlemler ve verilen
cezalara değinilmiştir. Makalede eşkıyalık olaylarının hangi bölgelerde meydana geldiği, olayların ortaya
çıkmasının nedenleri ve sonuçları üzerinde durulmuştur. Bu süreçte eşkıya gruplarının içerisinde kimlerin
yer aldığı, bölge halkına verdiği zararlar Mühimme defterindeki hükümlere göre incelenmiştir. Ayrıca
eşkıyaların gerçekleştirdiği sosyal düzeni bozan pek çok olay hakkında da bilgiler verilmiş, devletin eşkıyalık
olaylarını önlemeye karşı kullandığı yöntemler ve eşkıyalara verilen cezalar üz